WIRTUALNY KLUB MODELARZY RC

W Dzienniku Ustaw RP z dnia 10 kwietnia 2013 roku, pod poz. 440 opublikowano Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie wyłączenia stosowania niektórych przepisów ustawy - Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków. Rozporządzenie to weszło w życie z dniem następnym po publikacji - czyli obowiązuje od dnia 11 kwietnia 2013.

Nazwa tego rozporządzenia może się wydawać nieco myląca, ale jest to swego rodzaju "konstytucja" dla modeli latających i bezzałogowych statków powietrznych o masie do 25 kg.

Samo rozporządzenie można podzielić na trzy zakresy:
- pierwszy - określa rodzaje statków powietrznych, których to dotyczy,
- drugi - określa jakie przepisy prawa lotniczego nie dotyczą statków powietrznych określonych w/w
- trzeci - określa dodatkowe, specyficzne dla danego rodzaju statków powietrznych wymagania i przepisy użytkowe.

Zakres I - czego dotyczy:

Wymienione wprost (par. 2, pkt 1, ust 1):
- lotnie,
- paralotnie,
- motolotnie,
- modele latające,
- spadochrony, w tym spadochrony ratownicze,
- bezzałogowe statki powietrzne o maksymalnej masie startowej (MTOM) nie większej niż 25 kg.

Wymienione nie wprost, to jest poprzez odwołanie się do innych przepisów określających rodzaje statków powietrznych (par. 2, pkt 1, ust 2 i 3; par 2, pkt 2.)
- samoloty, śmigłowce i motoparalotnie posiadające nie więcej niż dwa miejsca, maksymalną masę startową (MTOM) – zgodnie z rejestracją dokonaną przez państwa członkowskie – nie większą niż:
(i) 300 kg dla jednomiejscowego samolotu lądowego/śmigłowca; lub
(ii) 450 kg dla dwumiejscowego samolotu lądowego/śmigłowca; lub
(iii) 330 kg dla jednomiejscowej amfibii lub jednomiejscowego wodnosamolotu/śmigłowca; lub
(iv) 495 kg dla dwumiejscowej amfibii lub dwumiejscowego wodnosamolotu/śmigłowca, jeżeli w przypadku użytkowania takiego statku jako wodnosamolotu/śmigłowca i samolotu lądowego/śmigłowca jego masa nie przekracza, odpowiednio, obu limitów MTOM;
(v) 472,5 kg dla dwumiejscowego samolotu lądowego, wyposażonego w spadochronowy system ratowniczy
zamontowany do płatowca;
(vi) 315 kg dla jednomiejscowego samolotu lądowego, wyposażonego w spadochronowy system ratowniczy zamontowany do płatowca; oraz w przypadku samolotów posiadających prędkość przeciągnięcia lub minimalną w locie ustalonym w konfiguracji do lądowania nie przekraczającą 35 węzłów prędkości cechowanej (CAS);
- jedno- i dwumiejscowe wiatrakowce o maksymalnej masie startowej nieprzekraczającej 560 kg;
- szybowce o maksymalnej masie własnej nieprzekraczającej 80 kg dla statku jednomiejscowego lub 100 kg dla statku dwumiejscowego, w tym szybowce przeznaczone do startu z nóg pilota;
- wszelkie inne statki powietrzne o maksymalnej masie własnej, łącznie z paliwem, nieprzekraczającej 70 kg - uwaga: w to wchodzą modele, ale nie wchodzą BSL-e
- statki powietrzne, które w co najmniej 51 % zbudowane zostały przez amatora lub stowarzyszenie amatorów nienastawione na zysk, na ich własny użytek, a nie w celach zarobkowych; pod warunkiem, że maksymalna masa startowa (MTOM) nie przekracza 495 kg (dla wiatrakowca 560 kg).

Zakres II - jakie przepisy nie dotyczą:
(tutaj spis tylko tych wyłączeń jakie nas dotyczą)
- art. 31 i 32 -> nie musimy rejestrować modeli, oznaczać ich znakami rozpoznawczymi oraz posiadać dokumentów potwierdzających zdolność do lotów.
- art. 45, 46, 48, 49, 52, 53, 53c -> nie musimy posiadać certyfikatów silników, śmigieł, i innych określonych w ustawie urządzeń. Nie musimy prowadzić budowy pod nadzorem, itp. Nie dotyczą nas normy ochrony środowiska, w tym hałasu.
- art. 160 ust 3 pkt 6 -> nie jest wymagane posiadanie certyfikacji w zakresie projektowania, produkcji i obsługi technicznej oraz ciągłego zarządzania zdolnością do lotu.
- art. 119 - nie dotyczą nas ograniczenia lotów w strefie nadgranicznej,
- art. 121 ust 6 -> pod warunkiem lotu w zakresie widzialności - nie stosuje się do nas przepisów ruchu lotniczego - w rozumieniu Załącznika 2 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym oraz nie stosuje się także warunków i sposobu działania służb ruchu lotniczego w rozumieniu Załącznika 11 do tejże Konwencji.
- art. 126 pkt 2-6 -> pod warunkiem lotu w zakresie widzialności - nie jest wymagane posiadanie urządzeń takich jak są wymagane dla VFR/IFR, nie jest wymagany plan lotów, nie jest wymagane latanie w strefach wydzielonych - z zastrzeżeniem uregulowań zawartych w Załączniku nr 6 (o tym dalej)
- art. 159 ust 1 -> nie będzie rozporządzenia dotyczącego nadzoru nad eksploatacją statków powietrznych, zdatnością do lotu, korzystaniem z lotnik, kwalifikacjami i uprawnieniami personelu,
- art. 159 ust 1, dla statków powietrznych o masie do 70 kg - dodatkowo j.w + chyba że za pomocą tych statków wykonywane będą usługi lotnicze = "operacje lotnicze w ramach których statek powietrzny jest wykorzystywany do świadczenia usług specjalnych w zakresie rolnictwa, budownictwa, fotografii, geodezji, prowadzenia obserwacji i patrolowania, operacji poszukiwawczo-ratowniczych, reklamy powietrznej lub podobnych. W przypadku świadczenia takich usług stosuje się odpowiednio Załącznik nr 2 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 5.11.2004 (Dz.U. Nr 262, poz 2609).
- art. 123 pkt 1d -> dla modeli lotniczych - nie wymagana jest zgoda ani informowanie Prezesa ULC na organizację pokazów lotniczych bez względu na liczbę miejsc dla osób uczestniczących. Dla BSL o masie startowej do 25 kg - wymagane jest poinformowanie Prezesa ULC na 14 dni wcześniej, zgoda Prezesa ULC nie jest wymagana jeśli liczba osób uczestniczących jest mniejsza niż 1000.
- do modeli latających i BSL o masie do 25 kg nie stosuje się przepisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18.07.2003 w sprawie egzaminów państwowych na licencje lub uprawnienia lotnicze (Dz.U. Nr 168 poz 1637) w zakresie uzgodnień co do warunków i sposobu użycia statku powietrznego do przeprowadzenia egzaminu
- do modeli latających i BSL o masie do 25 kg szczegółowe warunki wymagania dotyczące użytkowania określa Załącznik nr 6.
- do modeli latających i BSL o masie do 25 kg - wymagania odnośnie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej określa Załącznik nr 7.
- "inne statki powietrzne o masie do 70 kg" podlegają obowiązkowi wpisu do ewidencji prowadzonej przez Prezesa ULC.

Zakres III - wymagania dodatkowe:

Załącznik nr 6 - Modele latające oraz bezzałogowe statki powietrzne o maksymalnej masie startowej (MTOM) nie większej niż 25 kg, używane wyłącznie w operacjach w zasięgu wzroku.

1. Na uzasadniony wniosek, w szczególności w przypadkach wykonywania lotów pokazowych, rekordowych, eksperymentalnych lub doświadczalnych Prezes ULC może zwolnić zainteresowany podmiot z obowiązku spełnienia niektórych wymagań tego załącznika z zachowaniem wymogów bezpieczeństwa.

2. Obowiązki operatora (czyli nas - "pilotów"):
a) zapewnienie, żeby każdy model i BSL był używany w sposób nie stwarzający zagrożenia dla osób, mienia lub innych użytkowników przestrzeni powietrznej,
b) wykonywanie lotów z uwzględnieniem warunków meteo oraz informacji o ograniczeniach w ruchu lotniczym,
c) wykonywanie lotów z zapewnieniem bezpiecznej odległości od osób i mienia w przypadku awarii lub utraty kontroli,
d) ponosimy odpowiedzialność za decyzje o wykonaniu lotu i za jego poprawność,
e) przed lotem wykonujemy kontrolę stanu technicznego i sprawdzamy poprawność działania modelu/BSL-a oraz urządzeń sterujących jeśli występują.

3. Zasady wykonywania lotów: loty wykonujemy w warunkach VLOS oraz:
a) z zapewnieniem ciągłej i pełnej kontroli lotu, w szczególności poprzez zdalne sterowanie przy użyciu fal radiowych,
b) w sposób umożliwiający uniknięcie kolizji z innymi użytkownikami przestrzeni powietrznej,
c) poza strefami kontrolowanymi lotnisk (CTR), strefami ruchu lotniskowego lotniska wojskowego (MATZ), strefami kontrolowanymi lotniska wojskowego (MCTR), strefami R, D, P, poza otoczeniem lotniska lub lądowiska, to jest w odległości powyżej 5 km od jego granicy,
d) w strefach ATZ lub w odległości mniejszej niż 5 km od granicy lotniska lub lądowiska - za zgodą zarządzającego lotniskiem lub lądowiskiem,
e) w strefach CTR na warunkach określonych i opublikowanych w API Polska i za zgodą właściwego organu ATZ,
f) w strefach D, MCTR, MATZ - za zgodą zarządzającego daną strefą,
g) zapewniamy prawo drogi wszystkim innym użytkownikom przestrzeni powietrznej,
h) powyższych punktów a-e - nie stosuje się do modeli latających oraz BSL-i wykonujących lot swobodny.

Załącznik nr 7 - Wymagania dotyczące ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej...

Załącznik określa wymagania dotyczące ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osób eksploatujących: (...) modele latające oraz bezzałogowe statki powietrzne o masie do 20 kg, za szkody wyrządzone w związku z ruchem tych statków, w szczególności: zakres ubezpieczenia OC, termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC oraz minimalną sumę gwarancyjną tego ubezpieczenia.

1. Przy zawieraniu umowy ubezpieczenia OC nie jest konieczne określanie egzemplarzy statków powietrznych. Określa się jedynie rodzaj statków powietrznych.
2. Ubezpieczenie OC może być zawierane jako rozszerzenie warunków innego ubezpieczenia, w tym nieobowiązkowego.
3. Ubezpieczenie OC obejmuje szkody polegające na:
- uszkodzeniu ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci osoby trzeciej,
- uszkodzeniu mienia osoby trzeciej na powirzchni ziemi, wody lub w powietrzu.
4. Obowiązek ubezpieczenia OC powstaje w dniu rozpoczęcia lotu.
5. Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC osób eksploatujących modele latające wynosi równowartość w złotych kwoty 3.000 SDR w odniesieniu do jednego zdarzenia.

Tyle czystego prawa, a teraz wnioski i komentarze:
(BSL - zajmuję się tu wyłącznie tymi o masie startowej (MTOM) do 25 kg)

Rozporządzenie to - po raz pierwszy w prawie krajowym oficjalnie sankcjonuje modele latające jako statki powietrzne współużytkujące przestrzeń powietrzną z innymi - ze wszystkimi tego konsekwencjami. Dotyczy to zarówno zdalnie sterowanych mikromodeli za 100 zł kupionych "pod Choinkę" jak i modeli gigantów o kilkumetrowej rozpiętości i znacznej masie napędzanych silnikami spalinowymi.

1. Rozporządzenie dotyczy wszelkiego rodzaju modeli latających oraz bezzałogowych statków powietrznych (BSL) jakie spełniają kryteria statku powietrznego (definicja w Prawie lotniczym: statkiem powietrznym jest urządzenie zdolne do unoszenia się w atmosferze na skutek oddziaływania powietrza innego niż oddziaływanie powietrza odbitego od podłoża). Nigdzie nie ma opisanej różnicy pomiędzy modelem latającym a bezzałogowym statkiem powietrznym!!!

2. Modele latające nie mają żadnego limitu masy.

3. Bezzałogowe statki latające mają limit masy startowej wynoszący 25 kg MTOM.

4. Pojawił się, dotychczas nieistniejący formalny wymóg posiadania ubezpieczenia OC dla modeli latających o masie od 5 do 20 kg. Modele o masie poniżej 5 kg i powyżej 20 kg oraz BSL-e bez względu na masę - ubezpieczenia OC nie wymagają.

5. Wszelkie loty modelami i BSL-ami wolno wykonywać wyłącznie jako VLOS - w zasięgu widzialności. Definicja VLOS wg ICAO:
VLOS Operation - An operation in which the remote crew maintains direct visual contact with the aircraft to manage its flight and meet separation and collision avoidance responsibilities.
Note: Corrective lenses (spectacles or contact lenses) may be used by the remote pilot or visual observer. Aids to vision, such as binoculars, field glasses, or telephoto television may be employed as long as their field of view does not adversely affect the surveillance task, such that control is achieved
Oznacza to, że mam nie tylko widzieć model, ale mam go widzieć na tyle, aby mieć możliwość kierowania jego lotem, zachowania separacji od innych użytkowników przestrzeni powietrznej oraz unikania kolizji.

6. Model latający i BSL w powietrzu ustępuje wszystkim prawa drogi.

7. Jeśli chcemy przekroczyć któreś z w/w regulacji - musimy się zwracać o zgodę do Prezesa ULC.

I kończąc - coś co, pomimo powyższych wyłączeń - dalej nas obowiązuje:

Kto wykonując lot przy użyciu statku powietrznego (a oficialnie od 11 kwietnia model jest statkiem powietrznym) narusza przepisy dotyczące ruchu lotniczego obowiązujące w obszarze, w którym lot się odbywa (czyli to co w Załączniku nr 6 = VLOS !!!!) - podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.

[edit-1]
Rys historyczny (od 2002 roku):
W myśl ustawy Prawo lotnicze z 2002 roku - modele latające stały się pełnoprawnymi "statkami powietrznymi". W jej treści słowo "model" pojawia się 2 razy - raz przy definicji symulatora, drugi - przy określeniu wysokości opłaty za egzamin praktyczny "operatora-pilota modelu". Na podstawie art 33 ustawy wydano 2 rozporządzenia:
- pierwsze co do klasyfikacji statków powietrznych - tu mamy: modele do 25 kg i modele powyżej 25 kg. Modele powyżej 25 kg wymagają uzyskania pozwolenia na lot. To rozporządzenie obowiązuje nadal.
- drugie - co do wyłączeń - nie obowiązuje od 19 marca 2013 - zostało zastąpione przez "nowe" - czyli to o którym piszę powyżej. W "starym" rozporządzeniu była kwestia kwalifikacji z art 95 - świadectwa kwalifikacji pilota modelu o masie ponad 30 kg, ale wobec wykreślenia pkt 2.5 w art 95 prawa lotniczego podczas jednej z kolejnych jego modyfikacji - to się stało bezprzedmiotowe, podobnie jak opłata za egzamin.
W prawie lotniczym co do kwalifikacji -pozostał wymóg posiadania świadectwa kwalifikacji dla operatora bezzałogowego statku powietrznego używanego w celach innych niż rekreacyjne lub sportowe.

[edit-2]
Pojęcie lotu swobodnego.
Mam takie nieśmiałe przeczucie, że autorom Rozrządzenia coś się pokręciło z pojęciem "free flight" stosowanym przez ICAO(a zaadoptowane od FAA - https://www.hf.faa.gov/docs/freeflt.pdf) - jako “a safe and efficient flight operating capability under instrument flight rules in which the operators have the freedom to select their path and speed in real time. Air traffic restrictions are only imposed to ensure separation...”

[edit-3]
Ubezpieczenie OC.
Doprecyzowanie:
1. Zgodnie z załącznikiem nr 7 - wymóg obowiązkowego posiadania ubezpieczenia OC dotyczy WSZYSTKICH modeli latających oraz bezzałogowych statków powietrznych o masie startowej do 20 kg.
2. Dla modeli o masie od 5 kg do 20 kg - określono minimalną sumę gwarantowaną ubezpieczenia na 3.000 SDR (dziś 1 SDR=4,7430 PLN, więc 3.000 SDR = 14.229 zł).
3. Dla modeli o masie: mniejszej niż 5 kg i większej niż 20 kg oraz dla bezzałogowych statków powietrznych - nie określono minimalnej sumy gwarantowanej ubezpieczenia OC.
4. Bezzałogowe statki powietrzne o masie startowej od 20 do 25 kg - nie wymagają żadnego ubezpieczenia.

Zapraszam do dyskusji i wnoszenia uwag - szczególnie jeśli coś pominąłem lub pokręciłem.
Chciałbym, żeby na bazie tego tekstu i dyskusji o nim powstało zestawienie obowiązującego nas prawa lotniczego i wyjaśnienie rozumienia jego zapisów.
Jeśli piszecie także na innych forach modelarskich - poruszcie (ew. podlinkujcie) ten temat, gdyż dotyczy on wszystkich modeli RC, a nie tylko tematu FPV - i zamieście tutaj wnioski/ciekawe głosy.

Może swój pierwszy post z Rckam wkleiłbyś tutaj .
Proponuje temat przykleić .Jest bardzo ważny.

Witam,
Mam pewne zapytanie, zakupilem synowi pewien model "bezzalogowego statku powietrznych o maksymalnej masie startowej (MTOM) nie wiekszej niz 25 kg" troche czytalem google i doszedlem do:

ROZPORZADZENIE
MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ 1)
z dnia 26 marca 2013 r.
w sprawie wylaczenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów
statków powietrznych oraz okreslenia warunków i wymagan dotyczacych uzywania tych statków

Prosze mi powiedziec, gdzie mozna takie modele sterowane radiowo mozna puszczac ??? w jakiej odleglosci od miejsc zaludnienia ??? tego nie moge znalezc ;/ bylbym wdzieczny za pomoc.
Nad mienie równiez, iz jestem z Bielska-B, i mialem zamiar syna zabrac w rej 3Lipek, jednak slyszalem, ze tam nie mozna ???
Bede bardzo wdzieczny za pomoc.
Pozdrawiam

Proszę mi jeszcze powiedzieć, ale to jedynie z ciekawość, co jeżeli nie mam OC ???

Pi drugie zastanawiające mnie pytanie, czy np. puszczanie modelu ze swojej posesji i latanie nim nad obiektem innej posesji, jednak nie tracąc go w żaden sposób wzrokowo jest dozwolone ??? (nie chodzi mi w żaden sposób o hałas, sam fakt latania tylko)